Tema 1: reflexión

O ensino de linguas no presente modelo educativo, estatal e autonómico

Neste primeiro tema da materia vimos o contexto da ensinanza de linguas estranxeiras segundo as diferentes leis de educación nacionais tanto preconstitucionais como postconstitucionais.  Resulta moi interesante poder botar a vista atrás e ver como foi evolucionando a lexislación a medida que a sociedade tamén evolucionou, aínda que non sempre estas dous elementos van da man.

Algo que me parece destacable é o a redución no uso da literatura nas materias de lingua estranxeira nas últimas leis, as máis actuais. Eu, en toda a miña etapa escolar (ESO e Bacharelato), durante a miña carreira de grao (Tradución e Interpretación) e durante o meu mestrado (en Tradución e Interpretación nos Servizos Públicos), xamais tocamos o tema da literatura mais que para algúns exercicios de reading, no que aparecían fragmentos de obras literarias, mais completamente descontextualizados. O emprego da literatura na ensinanza de linguas estranxeiras na actualidade é practicamente inexistente mais isto é unha mágoa a nivel cultural. Do mesmo xeito que para as linguas oficiais de castelán e de galego si que se nos esixe ler obras de grandes autores, non deberiamos facer o mesmo nas linguas estranxeiras? Está claro que non se lles pode esixir a nenos da ESO que lean a Shakespeare, mais hai milleiros de autores infantís e xuvenís con obras desexando cruzas as fronteiras do seu país. No meu parecer, isto non só ten unha vantaxe 

cultural, se non que fai que os rapaces se acostumen a ler e a comprender unha historia a pesares de non entender a totalidade das súas palabras. No meu caso persoal, véxome cunha clara desvantaxe con respecto a compañeiros e compañeiras que estudaron filoloxía, por exemplo, xa que teñen un coñecemento máis profundo da historia e cultura anglófona, que soamente pode ser beneficioso para o seu desenvolvemento profesional. 

Outro aspecto moi interesante recollido xa en leis dende os anos 90, é o uso único da lingua meta nas aulas de lingua estranxeira, sorprendente canto menos. Eu son do ano 95, e penso que non tiven unha clase de lingua estranxeira que se desenvolvera completamente nesta lingua estranxeira ata chegar á miña etapa universitaria. Penso que desenvolver así as clases é algo realmente positivo, segundo a miña experiencia como alumna pero tamén como docente. Durante tres anos, estiven dando clases de inglés nunha academia para nenos de 5 e 6 años, cuxa única premisa era que absolutamente toda a clase se desenvolvese en inglés. Se os rapaces non entendían, repetíaselles cantas veces fora necesario, e ao final, xa fora por contexto, linguaxe corporal, ou porque o oído se vai acostumando á nova lingua, acababámonos entendendo. Resultábame fascinante ver como era capaz de falar en inglés con rapaces de 5 anos e como eles a final de curso entendían absolutamente todo, e despois non era capaz de que rapaces máis maiores me entendesen, porque non estaban acostumados a que unha clase de inglés se desenvolvese completamente en inglés. Por suposto, o uso do castelán ou do galego é necesario en moitas ocasións, aínda que eu persoalmente só o utilizaba como último recurso. Outro bo exemplo do positivo que pode resultar esta práctica podémolo ver cos auxiliares de conversa que acoden aos centros de secundaria. No meu instituto, tódolos anos tiñamos auxiliares de conversa de países angloparlantes que non sabían castelán (ou iso pensabamos nós, porque ao final acababamos descubrindo que si que sabían!) e tiñamos que poñer todo o noso empeño en entendernos con eles, e realmente era como mellor o pasabamos. 

Ben, de volta ao tema principal de lexislatura visto durante este primeiro tema, gustaríame rematar cunha reflexión que fixo a semana pasada o xornalista Iñaki Gabilondo sobre como as leis de educación «nacen para morrer» antes dos sete anos. Podedes ver a súa reflexión completa aquí:

Gabilondo comeza facendo un repaso das leis de educación dende a LOECE de 1980 ata a actualidade. Resalta que cada lei naceu para «eliminar os excesos ideolóxicos da anterior», o que acaba producindo o que el denomina unha «fatiga infinita». Como el indica, os obstáculos na educación xa se coñecen, porén sempre acaban sendo de vontade política, facendo que se deixen de afrontar os problemas reais. A verdade é que non podo estar máis de acordo con esta reflexión. A pesares de que a educación é algo público que depende do estado e que está regulado por este, os partidos deberían centrarse en afrontar os problemas reais e en elaborar un plan estable de educación que non cambiara cada vez que cambia o partido político, xa que é imposible ver se as medidas implementadas teñen resultados positivos ou non, ao estaren mudando constantemente e ao non teren tempo de amosar os seus resultados. Isto vai ligado tamén á reflexión proposta na aula: «pacto de educación ou nova lei educativa?». Desafortunadamente, todo sinala a unha nova lei educativa, como sempre de carácter político, que lonxe de tratar de resolver os problemas que se presentan diariamente nas aulas, pretenden cambiar o que fixeron os seus antecesores. Estou de acordo con que as diferentes ideas dan riqueza e fan que se chegue a unhas mellores medidas, mais neste ámbito que é un dos máis importantes na sociedade, deberían deixarse de lado os ideais políticos para ver que medidas dan resultado e cales non, e escoitar opinións doutros partidos para ter unha lei a longo prazo que se manteña inamovible (a parte de cambios menores necesarios, por suposto) ao longo do tempo para asegurar unha educación de calidade. Ademais, os docentes non son capaces de asimilar e implementar adecuadamente as novas reformas cada 7 anos (como moito) nos seus centros, xa que estes levan tempo e requiren cambios estruturais. En definitiva, o centro da educación deberían ser o alumnado, non a política, así que pensemos nestes á hora de reformar as leis, deixando por un instante as cores do partido de lado.